كفش چرم را ميتوانیم به دو دسته كلي تمام چرم يا رويه چرمي تقسيم بندي نماییم كه هريك از اين دو دسته ضمن داشتن نقاط مشترك در برخي از موارد با يكديگر تفاوتهاي عمده ای دارند.
فرآیند تولید کفش چرم
در توليد كفش هاي چرم، قسمتهاي رويه، زيره، كفي، آستري و زبانه كفش بطور کامل از انواع مختلف چرم طبيعي تولید می شود چرم رويه و زبانه از جنس چرم گاوي سبك با ضخامت 1/4 تا 1/6 ميليمتر و چرم زيره از جنس چرم سنگين مانند چرم تهیه شده از گاوميش با ضخامت حدود 6 ميليمتر تهيه مي شود . براي تولید كفي كفش نيز از چرم گاوي با ضخامت حدود 2 تا 3 ميليمتر استفاده مي شود.
روش توليد كفش چرم بطور خاصی بوده و شامل مراحل زير ميباشد :طراحي كفش
اشبالت براي يكنواخت نمودن ضخامت چرم مصنوعي
برش قطعات رويه شامل چرم اوليه، آستري، پارچه متقال زير پنجه .
لويس كاري يا نازك كردن لبه هاي چرم براي سهولت دوخت
مونتاژ قطعات پسلايي (رويه كفش )
برش زيره ـ كفي و پاشنه از چرم سنگين
قالب زني رويه يا قالبگذاري و نصب قدك براي پاشنه و پنجه
پنجه كشي ـ كاركشي
بغل كشي و پاشنه كشي
ميخ كشي
سمباده زني قسمت هايي از رويه كه بين كفي و زيره در دوخت محبوس ميشود
فنرگذاري
پرسازي فضاي خالي قسمت زيرين كفش پس از كاركشي
زيره چسباني
گرفتن كناره هاي اضافي زيره و ايجاد شيار جهت دوخت
باز كردن شيار دوخت
دوخت رويه به زيره
چسب زني و برگردان كردن لبه شيار دوخت
فرمدهي تخته توسط فشار پرس يا گيره
تهيه پاشنه چرمي
مونتاژ پاشنه چرمي و لاستيكي به كفش و پرداخت اوليه پاشنه
پرداخت كناره هاي زيره
پوليش نهايي كناره پاشنه و زيره
واكش زني و پوليش رويه
درج شماره كفش توسط سمبه اعداد براي تعيين سايز كفش
نصب گلچه داخل كفش
كنترل نهایی محصول
بسته بندي و عرضه به مصرف کننده
از نظر وسايل و تجهيزات خطوط توليد كفش تمام چرمي به دو دسته كاملاً دستدوز تا كاملاً ماشيني طراحي شده است. كفشهاي تمام چرم در ايران اغلب به صورت كارگاهي و واحدهاي بسيار كوچك انجام ميشود و توليد اينگونه كفش ها به صورت صنعتي تنها در شركتهاي محدودي صورت میگیرد.
در عمل هرچه واحدهاي توليد كفش بزرگتر شوند، استفاده از ماشين آلات، جايگزين استفاده از روشهاي دستي ميگردد. در واحدهاي تماماً ماشيني، مسايلي از قبيل لزوم استفاده از تخصصهاي فني، آموزش پرسنل و بالا رفتن هزينه ها ايجاد مشكل ميكند. لذا در تعيين ميزان اتوماسيون دستگاه ها بايستي دقت زيادي به عمل آورد. در روشهاي دستي تعداد ايستگاه هاي كاري فرآيند و عمليات روي كفش به حداقل ميرسد. با اتوماسيون خط توليد تعداد اين ايستگاهها افزايش خواهد يافت به. عنوان مثال انجام مراحل قالبزني، نصب قدك، پنجه كشي، پاشنه كشي و بغلكشي در روش اتوماتيك احتياج به پنج ايستگاه كاري و ماشينآلات متفاوت دارد و اين در حالي است كه تمامي اين عمليات در روش دستي در يك دستگاه انجام ميگيرد
توليد كفش با رويه چرمی
در اين دسته از كفشها مرحله توليد رویه شبيه به روش توليد كفش چرم مي باشد. در اين نوع از توليدات به جاي آستري چرم از انواع متنوعي از آستريهاي ديگر استفاده می نمایند. زيره اين نوع از توليدات معمولاً از (P.V.C) پلييورتان (P.U) و مواد ترموپلاستيك است. نوع نصب زيره به رويه كفش میتواند بصورت تزريق مستقيم يا دوخت زيره آماده به رويه انجام گيرد .
روند اصلی توليد كفش چرم
عمليات توليدي اصلي در هر واحد توليد كفش چرم به كليه عملياتي كه روي مواد اوليه انجام می شود، اطلاق می گردد. اين عمليات شامل برش، دوخت، مونتاژ و ساير مواردي است كه در درون واحد توليد كفش چرم انجام ميگيرد .
توليد رويه كفش (پس لايي):
اعمال زیر برای تولید روی کفش چرم صورت می گیرد.
برش ابتدایی چرم كه برای جدا کردن نقاط نامرغوب و پاره شده چرم اوليه خريداري شده انجام می گیرد.
برش قطعات كه توسط شابلون هاي تيغ هاي در دستگاه پرس هيدروليك انجام می گیرد .
اشپالت: فرایندی كه جهت تنظيم ضخامت قطعات مختلف مورد استفاده در رويه كفش مورد استفاده قرار ميگيرد .
لويس كاري: از اين فرایند جهت نازك كردن لبه هاي قطعات چرمي جهت دوختن آنها به يكديگر استفاده مي گردد.
چسبزني و لب تا: در اين مرحله، جهت سهولت عمل دوخت، لبه هاي قطعات در محل دوخت با چسب به هم چسبانده مي شود .
دوخت قطعات و مونتاژ رويه كفش
توليد كفه، زيره و پاشنه:
اين قسمت از دو مرحله برش ابتدایی به منظور جداکردن نقاط نامرغوب و پاره شده چرم هاي سنگين مورد استفاده در اين بخش و برش زير و كفي را شامل ميشود . به منظور توليد كفش چرم، معمولاً لبه هاي رويه كفش، بين دو قسمت چرمي كفه و زيره قرار گرفته و دوخته مي شود .
كاركشي و مونتاژ نهايي:
روند توليد در سالن كاركشي و مونتاژ نهايي طي چندين مرحله صورت مي گیرد كه عبارتند از :
قالب زني:
در اين مرحله اول كفي چرمي همراه با يك نعلكي از جنس متقال كه با مواد پليمري آغشته شده است و در قسمت داخلي پاشنه قرار ميگيرد، به قالب چوبي يا پلاستيكي توسط ميخ نصب مي شود. سپس در قسمت پنجه و پاشنه روي پسلايي يك لايه پارچه اي متقال كه با رزين مخصوص (قدك) پوشيده است، نصب مي گردد تا استحكام و مقاومت پنجه و پاشنه را افزايش دهد. اين لايه در حالت عادي خشك است و در حالت مرطوب، انعطاف پذير است. پس از مرطوب كردن، لايه را بين آستري و چرم رويه در قسمت هاي پنجه و پاشنه قرار می دهند و سپس قبل از خشك شدن لايه، پسلايي را روي قالب می کشند و
لبه هاي بيروني پسلايي را چسب زده و توسط ميخ به قالب ثابت ميكنند . به اين مراحل اصطلاحاً كاركشي ميگويند .
ميخ كشي:
پس از كاركشي به کفش استراحت داده ميشود. پس از محكم شدن چسب مابين كفي و لبه داخلي رويه كفش، ميخ هاي قسمت پنجه و سينه قالب را می کشند.
سمباده زني:
پس از ميخ كشي، كناره هاي پس لايي در زير قالب از طرف رخ چرم ميباشند و قسمت رخ چرم تمايلي به جذب چسب ندارد و اين امر فرآيند توليد را با مشكل روبرو ميسازد. جهت افزايش ميزان چسبندگي بين سطوح لبه پس لايي و زيره كفش قسمت هاي لبه چرم توسط دستگاه سمباده، پوليش داده ميشود تا صافي هاي روي آن صاف گردد و رخ چرم در لبه هاي رويه كفش ( پسلايي) برداشته شود .
فنرگذاري:
معمولاً در بين زيره و رويه كفش يك پل كفش (فنر) از جنس آهن يا چوب قرار داده می شود. پل كفش بايستي در محل خودش قرار گيرد و بتواند بدنه و تخته كفش را به وضع مناسبي نگه دارد .
پرسازي:
فضاي خالي بين قسمت زيرين كفش با مواد پركننده نظير خاك اره یا چرم هاي پودر شده پر مي شود .
زيره چسباني:
زيره كفش آغشته به چسب شده، توسط دو يا سه ميخ به قالب فيكس ميشود .
گرفتن اضافات زيره
در ادامه فرایند تولید کفش چرم برای اینکه اضافات زیره کفش را بگیرند با استفاده از کاتر و سمباده اضافات زیره را گرفته و به آن زیبایی خاصی می دهند که مورد پسند مشتری باشد. این عمل به زیبایی کفش کمک می کند.قالب درآوري:
در اين مرحله پس از محكم شدن چسب بين زيره و رويه، در صورت استفاده از ميخ، ميخ هاي نصب شده جدا شده و قالب درمي آيد . كفش آماده عمل دوخت مستقيم زيره به پسلايي خواهد گرديد.
دوخت زيره به رويه:
براي دوخت زيره به رويه از ماشين دوخت مخصوص استفاده ميشود .
چسب زني و برگردان كردن لبه شيار دوختبا استفاده از چسب مخصوص لبه های شیلر دوخت را برگردانده و به مقاومت آن می افزایند.
فرمدهي زيره توسط فشار برای اینکه زیره کفش فرم مناسبی داشته باشد با استفاده از دستگاههای پرس و قالبها زیر را تحت فشار به فرم مورد نظر در می اورند
پرداخت اوليه كناره ها زیره
زیره معمولا اضافات دارد که با پرداخت اولیه تقریبا از بین می رود.
نصب پاشنه
در تولیید کفش زیره هایی وجود دارد که پاشنه ندارد و پاشنه مورد نظر مشتری را به آن اضافه می کنند.
پرداخت اوليه پاشنه
پوليش نهايي
درج شماره كفش
بسته بندی
بررسی نقاط قوت و ضعف فرآيند توليد
صنعت توليد كفش چرمي و به طور كلي كفش، يكي از صنايعي ميذباشد كه دخالت انسان در توليد آن بسيار زیاد می باشد. اين بدين معني است كه اغلب فرآيندهاي توليد، به دست افراد متخصص در اين كار صورت می گیرد. استفاده زياد از اشخاص در توليد كفش چرم معايب و مزايايي را در روش توليد کفش چرم ايجاد مي كند. دقت بيشتر در فرآيند توليد و توليد محصولات با كيفيت بالا، استفاده از تبحر و تجربه افراد در توليد دستي اين محصولات و برخي موارد ديگر از مزاياي اين روش توليد کفش چرم مي باشد .
سرعت پايين توليد، امكان وجود خطاي شخصي نيز از معايب اين روش توليد مي باشد. نكته منفي ديگر در خصوص اين روش توليد کفش چرم استفاده از افراد زياد در توليد كفش به علت فراواني مراحل توليد كفش است. اين بدين معني است كه به علت استفاده كم از ماشين آلات در روش توليد كفش چرم، نياز به استفاده از افراد زيادي در توليد كفش ميباشد كه اين امر سبب ميشود تا هزينه پرسنلي در اين واحد توليد بالا برود.